توضیحاتی در مورد سفر اخیر رئیس جمهور ایران به برزیل

نگارنده: وحید نیکوفرد؛ دانشجوی دکتری فیزیک - برزیل

مدتی است که در فضای رسانه‌ای و اینترنتی خبری تکراری و به دنبال آن تحلیلهای گوناگونی در مورد این خبر در حال تولید است. به عنوان یک ایرانی مقیم برزیل لازم دیدم که به چندین نکته در مورد این خبر اشاره کنم.

تا جایی که بنده دیدم همه سایتها و تحلیل‌ها از روزنامه “اُ گلوبو” به عنوان منبع خبر یاد می‌کنند (۱). این روزنامه یکی از معروفترین و پرتیراژترین روزنامه های برزیل هست. همچنین این روزنامه بخشی از یک گروه رسانه ای بزرگ به همین نام است که شبکه تلویزیونی پربیننده‌ی “اُ گلوبو” نیز بخشی از آن است (۲). نکته مهم در خصوص این گروه رسانه‌ای این است که قشر تحصیل کرده و صاحب فکر برزیل اصلا به برنامه‌ها و خبرهای آن علاقه‌مند نیستند. اجازه بدهید که یک مثال از نحوه خبر رسانی این گروه در مورد مسائل داخلی و حال حاضر برزیل عرض کنم. در حال حاضر حدود ۸۰ درصد اساتید دانشگاههای فدرال و ایالتی برزیل در اعتصاب هستند. همچنین کارکنان دانشگاهها نیز اساتید را در این اعتصاب سراسری همراهی می‌کنند. البته این اعتصاب صرفا در بخش آموزش مقطع کارشناسی بوده و وضعیت آموزشی در دوره‌های تحصیلات تکمیلی عادی می‌باشد. بررسی دلایل اعتصاب ارتباط خاصی به نوشتار حاضر ندارد، ولی به طور خلاصه باید بگویم که اعتصاب به دلیل عدم توجه دولت برزیل به افزایش حقوق کارکنان و اساتید متناسب با نرخ تورم و همچنین افزایش پذیرش بی‌ملاحظه دانشجو در دانشگاههای فدرال و ایالتی می‌باشد. این اعتصاب از ماه پیش آغاز شده است و تاکنون غول‌های تلویزیونی برزیل از جمله “گلوبو” هیچ پوشش خبری خاصی از این اعتصاب سراسری نداشته‌اند (۳)! این مسئله باعث شده که جوکهای زیادی در برزیل راجع به این موضوع ساخته شود.

یکی از موارد دیگر در مورد گروه رسانه‌ای “گلوبو” تحلیلهای سیاسی این گروه خبری می‌باشد. چندی پیش میزگردی در این شبکه در مورد رابطه‌ی ایران و اسرائیل پخش شد و آقایان به اصطلاح کارشناس برنامه، بعد از ۴۵ دقیقه حرّافی و وراجی به این نتیجه رسیدند که کشتن دانشمندان ایرانی از سوی اسرائیل “ترور” نامیده نمی‌شود و صرفاً اقدامی پیش‌گیرانه در جلوگیری از ترور و کشتار احتمالی انسانهایی خواهد بود که با دست‌یابی ایران به بمب هسته‌ای ممکن است جانشان در خطر باشد (۴)! آیا واقعا ترور دردآور دانشمندان ایرانی از جمله دکتر مسعود علی‌محمدی جلوگیری از کشتار بود؟!

یکی از موارد دیگری که از قول این شبکه خبری در مورد سفر رئیس جمهور ایران ذکر شده بود تجمع و اعتراض مردم برزیل به حضور آقای احمدی نژاد در برزیل بود. تا جایی که بنده خبر دارم به غیر از عد‌ه‌ی محدودی یهودی و هم‌جنس‌گرا (در حدود ۲۰ تا ۳۰ نفر) تجمع اعتراض آمیز دیگری در مورد ایران شکل نگرفت. اما نکته جالب توجه اینجاست که گروه “گلوبو” هیچ خبری از بقیه تجمعات اعتراضی که در حاشیه کنفرانس ریو+۲۰ شکل گرفت پخش نکرد! تجمعات اعتراضی گروههای حامی طبیعت و محیط زیست، جنبش‌های ضد سرمایه‌داری، جنبش زمین و غیره.

من واقعا نمی‌دانم که آیا رئیس‌جمهور برزیل درخواست ملاقات رئیس‌جمهور ایران را رد کرده است یا نه و آیا اینکه اصلا چنین درخواستی وجود داشته است یا نه. اما تا جایی که می‌دانم امکان انجام ملاقات بین رئسای کشورها در حاشیه اجلاس ریو+۲۰ با حضور مقامات ۱۸۸ کشور جهان کار ساده‌ای نبوده است. اساساً با توجه به اینکه کنفرانس ریو+۲۰، کنفرانسی جهانی مربوط به سازمان ملل بوده و دولت برزیل صرفا برگزار کننده آن بوده است آیا معقول به نظر می‌رسد که رئیس جمهور برزیل بخواهد با همه روسای جمهوری شرکت‌کننده در این کنفرانس دیداری داشته باشد؟ سفر رئیس‌جمهور ایران دیداری رسمی از کشور برزیل نبوده است که مستلزم استقبال رسمی از طرف دولت برزیل باشد. نکته دیگر مربوط به تشریفات هیات ایرانی شرکت‌کننده در کنفرانس می‌باشد. تشریفات مربوط به هیات‌های شرکت‌کننده از طرف سازمان ملل و دولت برزیل ترتیب داده شده بود و هتل‌ها و اقامتگاه‌های آن‌ها نیز توسط دولت برزیل رزرو شده بودند. اینکه گفته شده رئیس‌جمهور ایران پس از ورود به ریو دوژانیرو ساعاتی را در یک «مجموعه استراحتی ویژه» به‌سر برده و سپس «با اسکورت پنج خودرو، شش موتورسیکلت و یک هلی‌کوپتر، راهی هتل مجلل رویال تولیپ» این شهر شده کاملا طبق برنامه ریزی برگزارکنندگان کنفرانس بوده، نه حرکتی نمایشی و یا تجملاتی از سوی هیئت ایرانی. علاوه بر این ذکر این نکته هم لازم است که رئیس جمهور برزیل، خانم جیلما هوسف، اصولا علاقه‌ای به ورود به مسائل و اختلافات سیاسی در دیگر کشورها ندارند. به عنوان مثال چندی پیش هم خانم شیرین عبادی به دعوت فعالین حقوق بشر برای شرکت در کنفرانسی به برزیل سفر کرده بودند و درخواست دیدار با خانم جیلما را داشتند که ایشان با این دیدار موافقت نکردند (۵).

و اما مهمترین نکته اینکه مردم برزیل علاقه ای به سیاست ندارند، اما تصویر جالبی هم از ایران در ذهن ندارند. هرچند اینجا خبری از تبعیض نژادی و ملیتی نیست، اما وجود همین تصویر ذهنی هم برای بنده جالب نیست. در ذهن برزیلی‌ها ایران کشوری کاملا کویری است که مردم برای حمل و نقل روزانه از شتر استفاده می‌کنند و همچنین ایرانی‌ها آدمهای خشن و بدون عاطفه‌ای هستند که خنده بر لبانشان نمی‌آید و همیشه آماده دعوا هستند! حالا سوال اینجاست که این تصویر از کجا آمده است؟ همین گروه رسانه‌ای “گلوبو” یکی از عوامل اصلی به وجود آورنده این تصویر هستند. من تا به حالا ندیده‌ام که “گلوبو” هیچ تصویر خوبی از مردم و یا کشور ایران به بیننده منتقل کند. اما با وجود همه اینها مردم برزیل با خونگرمی پذیرای ما ایرانیها هستند و به دور از مسائل سیاسی با نگاه انسانی به مسائل نگاه می‌کنند.

با احترام.

(۱) http://www.radiofarda.com/content/f12_president_rousseff_rejects_ahmadinejad/24620010.html

(۲) http://www.globo.com

(۳) http://www.revistaforum.com.br/conteudo/detalhe_noticia.php?codNoticia=9899/

(۴) http://www.brasil247.com/pt/247/midiatech/38275/Entidades-criticam-postura-de-jornalistas-da-Globo.htm

(۵) http://telacrente.org/2011/06/05/dilma-rejeita-receber-nobel-da-paz-iraniana/